پین‌یین

پین‌یین یا هانیو پین‌یین (به چینی ساده‌شده: 汉语拼音)، (به چینی سنتی: 漢語拼音)، (به پین‌یینی: Hànyǔ Pīnyīn) رایج‌ترین شیوهٔ لاتین‌نویسی زبان چینی ماندارین است.

در شیوهٔ پین‌یین، حروف لاتین را برای نمایش صداها در زبان چینی به کار می‌برند، اما نحوهٔ تناظر این حروف با صداها چندان شبیه به لاتین‌نویسی رایج برای زبان‌های دیگر نیست. برای نمونه، q و zh هر دو نزدیک به «چ» تلفظ می‌شود (گرچه تلفظ دقیق آن دو یکی نیست) و x نزدیک به «ش» تلفظ می‌شود.

این شیوه در سال ۱۹۵۸ مورد تأیید قرار گرفته و در سال ۱۹۷۹ مورد قبول دولت جمهوری خلق چین قرار گرفت و جانشین سیستم‌های قدیمی‌تر شد.

از آنجا که هانیو پین‌یین توسط دولت سنگاپور نیز مورد قبول واقع شد، کتابخانه کنگره، انجمن کتابخانه‌های آمریکا و بسیاری مؤسسات دیگر این سیستم را به‌عنوان سیستم نوشتار زبان چینی ماندارین برگزیدند. در سال ۱۹۷۹ سازمان جهانی استاندارد (ISO) این سیستم را به‌عنوان استاندارد لاتین‌نویسی چینی تحت شماره استاندارد ISO-7098:1991 قبول نمود. هم‌اکنون پین‌یین به‌عنوان وسیله‌ای مناسب برای ورود متون چینی در کامپیوترها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ورود متون به کامپیوتر با این سیستم نرم‌افزارهای ویرایش‌گر قادر به تبدیل آن به متون چینی ساده‌شده هستند.

آواɑɔɤaɪeɪɑʊɤʊanənɑŋ ɤŋ ɑɻʊŋ iiɛiɤʊiɛnɪnɪŋ
پین‌یینaoeaieiaoouanenangengerongyiyeyouyanyinying
تنغينغ بينيينaoeaieiaoouanenangengerongyiyeyouyanyinying
وید جایلزaoo/êaieiaoouanênangêngêrhungiyehyuyenyinying
بوبوموفوㄚㄛㄜㄞㄟㄠㄡㄢㄣㄤㄥㄦㄨㄥㄧㄧㄝㄧㄡㄧㄢㄧㄣㄧㄥ
مثال阿哦俄艾黑凹偶安恩昂冷二中一也又言音英
آواuuɔueɪuaɪuanuənuʊnuɤŋuʊŋyyɛyɛnyniʊŋ
پین‌یینwuwoweiwaiwanwenwengyuyueyuanyunyong
تنغينغ بينيينwuwoweiwaiwanwunwongyuyueyuanyunyong
وید جایلزwuwoweiwaiwanwênwêngyüyüehyüanyünyung
بوبوموفوㄨㄨㄛㄨㄟㄨㄞㄨㄢㄨㄣㄨㄥㄩㄩㄝㄩㄢㄩㄣㄩㄥ
مثال五我位外完文翁玉月元云用
آواppʰmfəŋfʊŋtioutueitʰnylykəɻkʰxə
پین‌یینbpmfengdiuduitnülügerkhe
تنغينغ بينيينbpmfongdioudueitnyulyugerkhe
وید جایلزpp'mfêngtiutuit'nülükêrhk'ho
بوبوموفوㄅㄆㄇㄈㄥㄉㄧㄡㄉㄨㄟㄊㄋㄩㄌㄩㄍㄜㄦㄎㄏㄜ
مثال玻婆末封丟兌特女旅歌儿可何
آواtɕiɛntɕyʊŋtɕʰɪnɕyɛnʈʂəʈʂɚʈʂʰəʈʂʰɚʂəʂɚʐəʐɚtsətsuɔtsɨtsʰətsʰɨsəsɨ
پین‌یینjianjiongqinxuanzhezhichechisheshirerizezuozicecisesi
تنغينغ بينيينjianjyongcinsyuanjhejhihchechihsheshihrerihzezuozihcecihsesih
وید جایلزchienchiungch'inhsüanchêchihch'êch'ihshêshihjêjihtsêtsotzŭts'êtz'ŭsêszŭ
بوبوموفوㄐㄧㄢㄐㄩㄥㄑㄧㄣㄒㄩㄢㄓㄜㄓㄔㄜㄔㄕㄜㄕㄖㄜㄖㄗㄜㄗㄨㄛㄗㄘㄜㄘㄙㄜㄙ
مثال件窘秦宣哲之扯赤社是惹日仄左字策次色斯
آواma˥˥ma˧˥ma˨˩˦ma˥˩ma
پین‌یینmāmámǎmàma
تنغينغ بينيينmamámǎmàmå
وید جایلزma1ma2ma3ma4ma0
بوبوموفوㄇㄚㄇㄚˊㄇㄚˇㄇㄚˋㄇㄚ・
مثال: سنتی\ساده.媽/妈麻/麻馬/马罵/骂嗎/吗

حروف

همخوان‌ها
لبی لثوی برگشته لثوی‌کامی نرم‌کامی
خیشومی m [m] n [n]
انسدادی غیرتنفسی b [p] d [t] g [k]
تنفسی p [pʰ] t [tʰ] k [kʰ]
انسایشی غیرتنفسی z [ts] zh [ʈʂ] j [tɕ]
تنفسی c [tsʰ] ch [ʈʂʰ] q [tɕʰ]
سایشی f [f] s [s] sh [ʂ] x [ɕ] h [x]
روان l [l] r [ɻ~ʐ]
نیم‌واکه y [j]/[ɥ]۱ و w [w]۲

۱ y قبل از u به‌شکل [ɥ] تلفظ می‌شود.

۲ حروف w و y در جدول همخوان‌های اصلی پین‌یین وجود ندارند.

واکه‌ها
واکه‌های استاندارد چینی (با الفبای آوانگاری بین‌المللی و پین‌یین)
جلویی مرکزی پشتی
بسته
i ⟨i⟩ • y ⟨ü⟩
ɨ ⟨i⟩
u ⟨u⟩


ɤ ⟨e⟩ • o ⟨o⟩
e̞ ⟨ê⟩
ɚ ⟨er⟩



a ⟨a⟩
بسته‌میانی
بازمیانی
باز

منابع
    • Yin Binyong 尹斌庸 and Mary Felley (1990). Chinese Romanization. Pronunciation and Orthography (Hanyu pinyin he zhengcifa 汉语拼音和正词法). Beijing: Sinolingua. ISBN 7-80052-148-6 / ISBN 0-8351-1930-0.

    جستارهای وابسته
    • نویسه‌گردانی پین‌یین به فارسی

    پیوند به بیرون
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.