آفتابگردان
گل آفتابگردان یا گل آذریون (عربی‌شدهٔ آذرگون)[1] (نام علمی: Helianthus annuus) نام یک گونه از سردهٔ آفتابگردان است. گل آفتابگردان گیاهی است یک ساله و تا حدود سه متر رشد می‌کند. گل آن درشت و زیبا و به قطر ۳۵ سانتیمتر می‌باشد. در وسط گل قرمز رنگ آن دایره‌ای قهوه‌ای رنگ وجود دارد که تخم‌های آفتابگردان دورادور آن را گرفته‌اند. این گیاه در اکثر نقاط دنیا وجود دارد. از تخم آفتابگردان روغن گرفته می‌شود که اشباع نشده‌است و برای پخت‌وپز مناسب است.
| آفتابگردان | |
|---|---|
 | |
| دشت آفتابگردان | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| رده: | دولپه‌ای‌ها |
| راسته: | گل مینا |
| تیره: | گل‌ستاره‌ای‌ها |
| سرده: | آفتابگردان |
| گونه: | H. annuus |
| نام علمی | |
| Helianthus annuus لینائوس | |
در ادبیات فارسی
در ادبیات فارسی از واژه آذریون که عربی شدهٔ آذرگون است، برای نام بردن از این گل استفاده شده‌است.
ناصرخسرو می‌سراید:
| گر کسی گویدت «بس نیکو جوانی، شادباش!» | شادمان گردی و رخ همرنگ آذریون کنی |
امیر معزی می‌سراید:
| ز آب دیدهٔ خصم تو زعفران روید | کجا ز آذر تیغ تو روید آذریون |
ظهیر فاریابی می‌سراید:
| هوای طاعت توست آن نسیم جان پرور | که از میانه آذر بروید آذریون |
سنایی می‌سراید:
| که پنهان کرد جز ایزد به سنگ خاره در آتش | که رویاند همی جز وی ز خاک تیره آذریون |
رشید وطواط می‌سراید:
| همیشه تا که بود در فراق عاشق را | دلی چو آذر و رخساره ای چو آذریون |
ملک الشعرای بهار می‌سراید:
| گل آذریون رخشنده به شب بر سر شاخ | من درو حیران چون در شجر نار، کلیم |
سنایی می‌سراید:
| که پنهان کرد جز ایزد به سنگ خاره در آتش | که رویاند همی جز وی ز خاک تیره آذریون |
مصارف
از دانه گل آفتابگردان برای روغن‌کشی برای تهیه روغن خوراکی استفاده می‌شود.
می‌توان از تخمه‌های آن به عنوان تغذیه استفاده کرد
تصورهای اشتباه
- آفتابگردان‌های گل‌دار خورشید را در آسمان دنبال نمی‌کنند.[2]
- سر این گیاه‌ها تمام روز روبه یک جهت (معمولاً شرق) باقی می‌ماند.[3]
- البته در یکی از مرحله‌های اولیه رشد آن‌ها، غنچه‌ها آفتاب را دنبال می‌کنند و قرار گرفتن همهٔ آفتابگردانها در یک جهت در زمان رشد کامل به همین دلیل است.[4]
جستارهای وابسته
منابع
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به آفتابگردان در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- علی‌اکبر دهخدا و دیگران، سرواژهٔ «آذریون»، لغت‌نامهٔ دهخدا (بازیابی در ۱۸ اوت ۲۰۱۳).
- Gerard, John (1597). Herball, or Generall Historie of Plantes. London: John Norton. pp. 612–614. Retrieved 2012-08-08. Popular botany book in 17th century England.
- "Sunflowers in the blooming stage are not heliotropic anymore. The stem has frozen, typically in an eastward orientation." http://www.flowers-org.com/helianthus-sunflower.html بایگانی‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
- "When the plant is in the bud stage, it tends to track the movement of the sun across the horizon. Once the flower opens into the radiance of yellow petals, it faces east." National Sunflower Association http://www.sunflowernsa.com/all-about/faq/#11
Wikipedia contributors, "Sunflower," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?oldid=191672478 (accessed February ۱۷، ۲۰۰۸).
| زیست‌سوخت‌ها |
|  |
|---|---|---|
| رده:محصول انرژی | ||
| محصولات انرژی غیر غذایی |
| |
| فن‌آوری |
| |
| مفاهیم |
| |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آفتابگردان موجود است. |