رنسانس عربی

• جنبش اصلاحات اسلامی.
• جمعیت‌ها و احزاب سیاسی.
• سیاست تاریک.

• گسترش وطن عربی با ایده اروپایی.
• حملات فرانسه علیه مصر و سرزمین شام.
• اصلاحات محمدعلی.
• هیئت‌ها و گروه‌هایی که به احیای جنبش آموزشی و فرهنگی کمک کرده‌اند.[3][1][2][4]

در جهان عرب، چندین جنبش اسلامی برای ترویج اعراب و مسلمانان با هدف از بین بردن عوامل عقب ماندگی ناشی از گسترش بدعت‌ها و خرافات که به اسلام پیوند خورده‌اند به وجود آمد. این جنبش‌ها خواستار اصلاحات بقرار زیر بودند:

• ضرورت بازگشتن به قرآن و سنت پیامبر به عنوان اساس وحدت مسلمانان.
• پاک کردن دین اسلام از افتراهایی که در طی قرون بر آن نشسته‌است.
• گشودن راه جهاد.
• جهاد علیه استعمار.

این جنبش در بیداری فکری اعراب سهم بسزایی داشت.[5][1][2][4]

ربع آخر قرن نوزدهم یکی از خطرناک‌ترین مراحل بود. دولت عثمانی که در مسیر سقوط و سرنگونی قرار داشت، در معرض تجزیه و جدایی برخی از ایالت‌های آن قرار گرفت. علاوه بر این دخالت‌های کشورهای خارجی نیز افزایش یافت و حاکم وقت به کنترل هرچه بیشتر به خصوص در کشورهای غربی پناه برد. سلطان عبدالحمید در ابتدای حکومت خود مجبور شد قانون اساسی مدحت پاشا را که به پدر قانون اساسی معروف بود بپذیرد که بعدها او را به حاکم قانون اساسی تبدیل کرد، اما به فاصله کمی دستور انحلال پارلمان و تعلیق قانون اساسی را به‌طور نامحدود صادر نمود.[6][1][2]

با آغاز قرن بیستم در حمص ۵۰۰۰ کارگر به تنهایی در بخش نساجی کار می‌کردند بنحوی که این شهر با کارخانه‌های آن بسیار معروف شد. سالانه بیست کشتی از فرانسه برای انتقال دخانیات کوه لاذقیه که کیفیت بالایی داشت به اروپا به این شهر می‌آمد و شعبه بانک فرانسوی و انگلیسی در سوریه افتتاح شد.[4][1][2]

علاوه بر رشد اقتصادی و سیاسی، عمده مساجد و کتابخانه‌ها در طول رنسانس مجدداً باز شدند. در سال ۱۸۸۰ نیز بعضی از کتابخانه‌ها به عنوان کتابخانه مجازی تأسیس شدند و کارشان را شروع کردند. دانشگاه دمشق و دانشگاه آمریکایی و دانشگاه سنت جوزف در بیروت و همچنین دانشگاه حکمت در عراق نیز در این دوره بازگشایی شدند.[4][1][2]